Meble gięte najczęściej kojarzą nam się z meblami thonetowskimi. Podstawą techniki ich wytwarzania jest gięcie drewna – najczęściej bukowego – pod wpływem pary lub gotowania. Dzięki podaniu drewna wysokiej temperaturze uzyskuje ono bardzo dużą plastyczność, przez co można mu nadawać pożądany kształt, po wyschnięciu zachowując giętą linię. Tą nowoczesną technikę opracował i opatentował w I poł. XIX w. mistrz stolarski Michael Thonet (znany z tworzenia dworskich drewnianych posadzek). Około roku 1850 rozpoczął on w Wiedniu produkcję krzeseł o wygiętej, lekkiej i prostej linij (później doszły projekty foteli, stolików, ławek, wieszaków i całych kompletów mebli stanowiących wyposażenie wnętrz publicznych i prywatnych), wychodząc tym samym na przeciw zapotrzebowaniom masowego odbiorcy. Michael Thonet stał się prekursorem przemysłowej i seryjnej produkcji mebli.

Ale sukces mebli thonetowskich to niewątpliwie też ich cena, choć w ofercie firmy od zawsze też były i drogie, eksluzywsnie wykonane garnitury mebli, stanowiące linie sprzętów oferowanych bogatej arystokracji.

Z uwagi na dużą oszczędność materiału potrzebnego do ich wyrobu, końcowe koszta produkcji były zdecydowanie mniejsze i nieporównywalnie korzystniejsze z innymi wyrobami z tamtego okresu. Szczyt popularności meble gięte osiągnęły pod koniec XIX w. oraz w latach 20-tych XXw., kiedy to masowo urządzano nimi wnętrza m.in. hoteli, teatrów, kin, kawiarni i restauracji największych europejskich miastach. Choć istniało już wtedy bardzo dużo fabryk produkujących meble gięte – z bardziej znanych np. Mundus, J&J.Köhn, Fischel czy polski Bondyrz oraz Wojciechów, to jednak firma Thonet stała się najbardziej rozpoznawalną marką meblową na świecie.

Fotel z fabryki Thonet łączący klasyczną dla giętych mebli obłość i charakterystyczną dla międzywojnia geometrię. Model no 156, z katalogu z 1922r.

O historii rodziny Thonet napisano tak wiele książek, artykułów i prac naukowych, że nawet nie porywam się na swoim blogu na opisanie jej po raz kolejny. Nie czuję potrzeby przedstawiania tego na nowo, krok po kroku, własnymi słowami. I tak nie wyczerpałabym tematu. A nawet gdybym chciała to zrobić, to mój blog musiałby zmienić nazwę a ja resztę swojego wolnego czasu musiałabym poświęcić tylko na studiowanie historii wiedeńskich mebli. Na chwilę obecną, mimo wielu informacji jakie mam w głowie, wielu notatek, zdjęć i zapisków, dalej nie mam tak rozległej wiedzy, by kompleksowo przedstawiać wszystkie istotne szczegóły dotyczące zarówno powstania firmy Thonet, jaki i produkowanych przez wszystkie długie lata mebli.

Chcąc jednak uporządkować swoją wiedzę, pokusiłam się o pomocne (mam nadzieję) kalendarium, które stanowi tylko minimalny ułamek informacji i absolutnie nie wyczerpuje istotnych faktów z życia firmy THONET.

Michael Thonet 1796-1871, urodzony w Boppard nad Renem (Niemcy) – na zdjęciu wraz ze swoimi pięcioma synami, którzy przejeli kierowanie firmą i zbudowali prawdziwie światowe przedsiębiorstwo oraz niezwykle rozpoznawalną markę „THONET”

• ok 1819r. M.Thonet założył własną stolarnię – pracownię w rodzinnym Boppard
• ok 1830r. rozpoczął pierwsze eksperymenty nad meblami do siedzenia z warstwowo klejonych pasków forniru (technologia gięto-klejona)
• 1836r. powstało krzesło boppardzkie, znane jako Boppard chair lub Bopparder Schichtholzstuhl
• 1840r. M.Thonet wniósł w Prusach, których tereny zamieszkiwał, wniosek o patent na produkcję mebli w technice gięto-klejonej – wniosek został odrzucony; został on jednak pozytywnie rozpatrzony w Paryżu, gdzie przyznano młodemu Thonetowi patent na 15 lat
• 1841r. udział w wystawie mebli w Koblencji  i spotkanie z kanclerzem Austrii Klemensa von Metternicha, na którego zaproszenie M.Thonet przenosi się z całą rodziną do Wiednia (1842r.)
• 1843-1847 wspólpraca z wiedeńskim wytwórcą mebli Carlem Leistlerem; w tym też czasie powstało pierwsze słynne krzesło nr 4 do Cafe Daum
• 1849r. M.Thonet zakłada swój własny warsztat (wygasa jego kontrakt z Leistlerem)
• 1851r. udział w Wystawie Światowej w Londynie i zdobycie brązowego medalu za meble wykonane z klejonych ze soba i gietych prętów z egzotycznego palisandru
• 1852r. firma Thonet uzyskuje patent na produkcję mebli z giętego drewna
• 1853r. M.Thonet przekazuje firmę swoim pięciu synom, tym samym przedsiębiorstwo zmienia nazwę na „Gebruder Thonet” (Bracia Thonet)
• 1857r. rusza masowa, maszynowa produkcja w nowej fabryce w Koryczanach na Morawach (firma Thonet dostaje krajowe uprawnienia do produkcji mebli, parkietów itp. a cała rodzina uzyskuje obywatelstwo austriackie
• 1859r. ukazuje się pierwsza ulotka na której firma Thonet prezentuje 26 modeli mebli, w tym też roku Michael Thonet projektuje swoje najsłynniejsze krzesło nr 14 (od 1862r. rozpoczęła się jego seryjna produkcja w tysiącach egzemplarzy / dziś model ten nosi nr 214)
• 1860r. w ofercie firmy pojawia się pierwszy fotel bujany nr 1
• 1862r. powstaje fabryka w Bystrzycy pod Hostynem
• 1867r. firma zyskuje złoty medal na Wystawie w Paryżu za krzesło nr 14
• 1868r. powstaje kolejna fabryka w Halenkowie, a rok później w Vsetinie
• 1869r. rodzina Thonet doborowolnie zrzeka się patentu (m.in w wyniku skargi konkurencyjnej firmy Jakoba i Josefa Kohnów)
• 1871r. umiera Michale Thonet, w tym czasie firma ma już swoje składy w całej Europie
• 1876r. powstaje drugie słynne krzesło nr 18
• 1881r. synowie Thoneta otwierają fabrykę na ziemiach polskich w Nowo-Radomsku (obecne Radomsko)
• 1886r. ukazuje się pierwszy oficjalny katalog z meblami i dodatkami (27 stron i 294 modeli różnych mebli) – dla porównania w 1904r. firmowy katalog oferował już 1200 modeli mebli zaprezentowanych na 113 stronach, w tym przedmioty codziennego użytku jak laski, sanki, narty, rakiety tenisowe czy nawet nosze
• 1889r. powstaje fabryka we Frankenbergu
• 1914-1918 – w wyniku działa I wojny św. firma utraciła rynki zagraniczne, przede wszystkim eksport mebli di Rosji i Ameryki (głównie do Stanów Zjednoczonych w których posiadała swoje firmowe magazyny – Chicago i Nowy Jork)
• 1923r. fuzja ’Braci Thonet’ z konkurencyjną firmą ’Mundus AG’ i powstanie koncernu ’THONET-MUNDUS’ z czego Thonet był w posiadaniu 49% akcji firmy a Mundus 51%. Firma swoją centralę miała w Bielsku, a fabryki w Radomsku, Jasienicy i Buczkowicach (łacznie była w posiadaniu 20 fabryk); firmą zarządzał Leopold Pilzer, założyciel firmy Mundus
• 1929r. firma wprowadza do swojej oferty meble z rur stalowych – wspólpraca ze sświatowej sławy projektantami i architektami jak Mart Stam, Marcel Breuer, Le Corbusier, Mies van der Roche itd.
• 1940-1945 – fabryki zarządzane były przez okupanta – polskie fabryki funkcjonowały jako ‚Thonet-Mundus Möbel Fabrik’ oraz ‚Thonet-Mundus A.G.’
• po 1945r. w poszczególnych częściach Europy fabryki należące do koncernu Thonet-Mundus były sukcesywnie nacjonalizowane i prywatyzowane; te działające w Radomsku stały się w początkowym powojennym okresie Państwowymi Fabrykami Mebli Giętych:
  • Fabryką Nr.1 – dawny „Thonet-Mundus”
  • Fabryka Nr.2 – dawny „Ksawery Wunsche i S-ka” (fabryka założona w 1913r.)

  w międzyczasie budowano trzeci zakład o nazwie Radomszczańskie Zakłady Mebli Giętych FAMEG (nazwa od FA – fabryka ME-mebli G-giętych)

• 1946r. czeska fabryka Thoneta staje się państwowym krajowym przedsiębiorstwem, które w 1953r. zmienia nazwę na TON (Továrna Ohybaného Nábytku, czyli Fabryka Mebli Giętych)

• Gebruder Thonet Vienna – spadkobiercy wiedeńscy
• THONET GMBH – spadkobiercy niemieccy z siedziba w mieście Frankenberg

źródło z „The Thonet Brands – A Look at Its Graphic. Design History” Lilo Schäfer, wyd.Niggli

• do roku 1930 sprzedano przeszło 50 milionów krzesła nr 14; współczesne dane podają liczbę ponad 140 milionów, nie licząc wielu reinterpretacji a przede wszystkim licznych kopii sprzedawanych przez te wszystkie lata przez konkurentów Thoneta
• w Polsce, w okresie międzywojennym największy salon z meblami Thoneta mieścił się w Warszawie przy ul.Marszałkowskiej 141.

*proj. krzeseł 1860-1863r.

*proj. ławki, fotela i krzesła 1850-1851r. oraz jednego z pierwszych foteli bujanych 1883r. (źródło „Idea Thoneta”

Charakter mebli thonetowskich przyczynił się w niedługim czasie do rozwoju kolejnych form: Secesji (tzw.”Jugendstil’ i Art Novou) oraz stylu Art Deco i szkoły Bauhausu.

*proj. krzesła 1958r. oraz mebli biurowych 1930-1935r.

*firmowa etykieta stosowana po 1945r.

Okładka wzornika firmy Thonet-Mundus z lat końca lat 20-tych XXw. wraz z oferowaną w tamtym czasie paletą barw i powłok wykończenia drewna