Tag: Ludwik Filip

Szyfoniera

Szyfoniera (od franc. chiffonnier) – to wysoki mebel skrzyniowy typu komoda* z licznymi szufladami umieszczonymi w jednym rzędzie jedna pod drugą. Szyfoniera miała na ogół siedem szuflad i służyła do przechowywania bielizny oraz kosztownych drobiazgów kobiecego ubioru przeznaczonych na każdy dzień tygodnia, stąd też potocznie nazywana jest 'tygodnicą’ lub 'siedmiodniówką’ (bywają też egzemplarze z sześcioma i pięcioma szufladami). W literaturze spotykam się też czasem z określeniem 'semoniera’.

SONY DSCSONY DSCSONY DSCSzyfoniera jako mebel pojawiła się we Francji w połowie XVIIIw., ale najbardziej popularna stała się w okresie Biedermeiera (I poł. XIXw.), kiedy to komody weszły na stałe do wyposażenia mieszczańskich sypialni. Dążenie do osiągnięcia komfortu, wygody i praktyczności było przewodnią myślą tworzenia mebli biedermeierowskich – komody były trzecim typem obowiązkowego sprzętu w domu, który miał rozwiązywać problemy z przechowywaniem rzeczy. Szło to w parze z dbałością o estetyczne walory mebla czego przykładem jest ich prosta, elegancka forma i zaopatrzenie właśnie w siedem szuflad, po jednej na każdy dzień tygodnia. Poza tym, wysokość szyfoniery (czy też popularnej w tym czasie sekretery) była 'przy okazji’ dostosowana do wzrostu człowieka, by komfort korzystanie z mebla był jeszcze lepszy:) W bogatszych wersjach szyfoniery górna szuflada bywała wysunięta do przodu (a czasem też i dolna), co powodowało zdynamizowanie całej formy. Tak zbudowana szyfoniera czy komoda będzie miała zawsze większą wartość i będzie wyżej ceniona.

SONY DSCSONY DSCSONY DSCSONY DSCW późniejszych stylach: francuskim Ludwiku Filipie i tzw. eklektyzmie (w Niemczech określanym epoką kajzerowską) szyfoniery nie były już tak modne jak w poprzedzającym je Biedermeierze, ich rolę w tym czasie przejęły bowiem modne szafki, vertika i pensjonarki. Mimo mniejszej popularności mebla w II połowie XIXw., na rynku antykwarycznym zachowanych jest właśnie najwięcej szyfonier w typie eklektycznym. W dwudziestowiecznych stylach mebel ten praktycznie już nie był wytwarzany, przez co jest już bardzo rzadko spotykany.

*Klasyczna komoda to mebel skrzyniowy z trzema lub czterema szufladami; pojawiła się na początku XVIII wieku, kiedy to zaczęła stopniowo zastępować skrzynie; istniały dwie odmiany komód wprowadzone przez francuskich ebenistów: małe dwuszufladowe na wysokich kanciastych nogach oraz trzy lub czteroszufladowe na niskich klockowatych podstawach.

SONY DSCRead the rest

czytaj dalej...

Styl Ludwik Filip

’Ludwiki’ – nazywane od imion panujących we Francji królów – to potoczne określenie stylów we wnętrzach i meblach od baroku po romantyzm (XVI w.-XIX w.). Często określane są stylami królewskimi lub pałacowymi. Mamy więc w sztuce trzech Ludwików i jednego Filipa: bardzo okazałego i wytwornego Ludwika XIV (wczesny barok), dekoracyjnego i subtelnego Ludwika XV (późny barok), prostego i lekkiego Ludwika XVI (klasycyzm) oraz eklektycznego Ludwika Filipa (romantyzm).

P1000836-001

Styl Ludwika Filipa powrócił do rokoka, stąd też zamiennie określany jest stylem neorokokowym. Zaliczany jest do XIX-wiecznego historyzmu, czyli okresu w którym nawiązywano do dawnych epok. Nie jest więc sam w sobie nowym kierunkiem w sztuce, bo nie wprowadził nic innowacyjnego a jedynie odnowił stare i znane formy oraz wzorce.

Read the rest

czytaj dalej...

Sekretera i sekretarzyk

Sekretera i sekretarzyk jako nowe formy mebli swoje narodziny miały we Francji, skąd też pochodzi ich nazwa – secrétaire– określająca je jako tajemnicze i sekretne meble służące przede wszystkim do pisania. Sekreterę i sekretarzyk możemy spotkać niemal we wszystkich odmianach stylowych – poczynając od Baroku a kończąc na Art Deco. Rozróżniamy je przede wszystkim ze względu na ich wielkość i kształt. Swój największy rozkwit przeżywały od końca XVIII wieku przez cały wiek XIX – zwłaszcza w okresie Biedermeieru wśród mieszczan – kiedy to z uwagi na dynamiczny rozwój społeczny i gospodarczy, wzrósł popyt na wszelkiego rodzaju meble do pisania.

Sekretera to nazwa odnosząca się do wieloelementowego mebla przeznaczonego do pisania o sylwetce jednodrzwiowej szafy. Czasy  największej świetności  sekretera przeżywała w epoce rokoka, kiedy to stała się meblem najbardziej luksusowym zarówno w sferach dworskich, jak i mieszczańskich*. W kolejnych latach, głównie w czasach Biedermeiera na początku XIX w., była już obowiązkowym meblem nie tylko w siedzibach osób wysoko sytuowanych, ale również we wnętrzach użytkowanych przez klasę średnią: mieszkaniach, biurach, sklepach…

IMG_4116 IMG_4127

Rozróżniamy sekretery szafowe, żaluzjowe i cylindryczne a sama nazwa mebla uzależniona jest od kształtu środkowej płyty:

  • prostej – otwieranej do przodu i służącej jednocześnie jako pulpit do pisania,
  • ćwierć cylindrycznej lub żaluzjowej – otwieranej do tyłu i chowającej się do wnętrza mebla.

Sekretera zazwyczaj jest jedno lub dwukondygnacyjna. W górnej części znajduje się pojedyncza szuflada (przy formie jednokondygnacyjnej) lub kredensowa nadstawka z drzwiczkami (przy konstrukcji dwukondygnacyjnej). Poniżej znajduje się najbardziej charakterystyczna i ciekawa część sekretery, czyli tzw. piórnik. Jest to skrzyniowaty wkład z licznymi szufladkami, skrytkami i przegródkami widocznymi po otwarciu zamykającej tę część przedniej płyty.

Dolna część sekretery rozwiązana jest przeważnie w formie trzy szufladowej komody (tzw wersja niemiecka) lub dwudrzwiowej szafki (typowa budowa dla sekreter francuskich).

W większości sekreter – zwłaszcza tych dobrych klasowo – znaleźć możemy, ukryte przeważnie gdzieś we wnętrzu piórnika, 'tajemnicze’ schowki, w których dawni właściciele chowali tajną korespondencję lub kosztowności. Oglądając więc tego typu mebel warto zwrócić uwagę na wszelkie detale środka mówiące nam gdzie może być umieszczona skrytka, bo pomysłowość form i miejsc ukrycia takich schowków jest naprawdę imponująca.

Sekretarzyk to niewielkich rozmiarów biureczko, często nazywane damskim**, przeważnie w kształcie stolika z płytą do pisania – odchylaną lub wysuwaną – i nastawką zawierającą liczne przegródki, szufladki, skrytki i wyrafinowane mechanizmy.

W II połowie XIX w. sekretarzyk zdetronizował potężne projekty osiemnastowiecznych sekreter oraz biurek i stał się obok serwantki obowiązkowym wyposażeniem solidnego mieszczańskiego pokoju. W Polsce nazwa mebla, często używana zamiennie ze słowem kantorek, pojawiła się już ok XVIII w..

Sekretarzyk różni się od sekretery głównie mniejszymi wymiarami i misternym wykończeniem. Z uwagi na delikatniejsze i bardziej finezyjne kształty często był zdobiony intarsją, inkrustacją i brązami. Podobnie jak w sekreterach, tak i tu w dokładnie podzielonym wnętrzu znajdowały się lustra, kolumienki z metalu lub toczonego drewna, drewniane imitacje grzbietów książek itp.

SONY DSC

* pod koniec XVII w. kabinety zostały zastąpione przez sekretery;

** zwłaszcza w okresie epoki kajzerowskiej (lata 1880-1890) sekretarzyki były ściśle przypisane jako meble typowo kobiece;… Read the rest

czytaj dalej...

Blenda

Słowo kojarzone głównie z terminem architektonicznym (oznaczające dekoracyjną, płytką wnękę w murze w formie arkady lub okna), rzadziej w odniesieniu do rodzaju dawnego mebla, którego wyjaśnienia czy opisu trudno szukać…

Blenda to jednodrzwiowa szafa, czyli mebel skrzyniowy przeznaczony do przechowywania różnych przedmiotów, zawierający wewnątrz półki i/lub drążek, zamykany drzwiami. Cechą charakterystyczną jest to, że od frontu przypomina zupełnie inny typ mebla, imitując najczęściej sekreterę, rzadziej szyfonierę. Inaczej mówiąc, blenda udaje mebel którym tak naprawdę nie jest. Swoją największą popularność przeżywała w XIX w.

Po co tworzono takie meble? Niestety informacji na ten temat jest bardzo mało. Rozmyślając o funkcjonalności tego dość oryginalnego mebla, przyjęłam dwie teorie. Pierwsza wynika z sytuacji materialnej nabywcy. Dynamicznie rozwijający się wiek XIX w. wprowadził szaloną modę na urządzanie wnętrz. Zwłaszcza w okresie Biedermeiera i Ludwika Filipa przykładano do tego bardzo dużą wagę. Reprezentacyjnym i luksusowym meblem stała się w tym czasie  sekretera (zastępująca kabinet), stanowiąca obowiązkowy wystrój gabinetu czy salonu. Niestety  ze względu na przeznaczenie oraz konstrukcję i finezję wykonania, mebel należał do bardzo drogich sprzętów (głównie z uwagi na bardzo bogate wnętrze), więc nie każdy mógł sobie na nią pozwolić. Musimy pamiętać, że w minionych czasach meble stylowe były bardzo drogie – bo robione ręcznie na zamówienie – stąd też na ich  zakup mogły sobie pozwolić tylko zamożniejsze grupy społeczne.* Wstawiając do wnętrza blendę imitowano więc modny i bogaty mebel, unikając tym samych zaporowych kosztów zakupu oryginału…

Druga wersja bierze pod uwagę koncepcję urządzania dawnego wnętrza. Wstawiając blendę, zyskiwano nie tylko kolejny dekoracyjny i stylowy mebel (a takie od frontu bywały sekretery i szyfoniery), czyniąc wnętrze jeszcze bardziej luksusowym, ale także praktyczny, użyteczny i dopasowany do reszt sprzęt w postaci nie przytłaczającej wnętrza zamaskowanej szafy…

*Największy rozkwit szaf nastąpił na początku XV w. kiedy to w stolarstwie wprowadzono konstrukcje ramowe. Od XVI w. pojawiły się w domach jako meble reprezentacyjne, świadczące o zamożności właścicieli. Wiek XVIII , zwłaszcza w Niemczech, Francji i Anglii, wprowadził wiele nowych rozwiązań konstrukcyjnych, dzięki czemu rozpowszechniły się niewielkie szafy biblioteczne, w tym blendy i serwantki.

** Spotykane na rynku antykwarycznym blendy pochodzą przeważnie z połowy XIX w. i są wykonane w stylu Biedermeier lub Ludwik Filip

PS

rozwiązaniem zagadki wydaje się być opis hasła Szafa – sekretera w jednym z meblarskich słowników. Autor pisze tam w sposób następujący – odmiana szafy ubraniowej z drzwiczkami imitującymi front sekretery z podziałem na szuflady , z odkładaną klapą i szafką u dołu: wewnątrz znajduje się  półka i drążek do wieszania ubrań : mebel używany w gabinetach lekarskich ,prawniczych itp. charakterystyczny zwł. dla 1 ćw. XIX w.  (dopisano w październiku 2019 r) … Read the rest

czytaj dalej...

Niciak

Mebel, zdrobniale nazywany niciakiem, to niewielkich rozmiarów stolik przeznaczony do robótek ręcznych. Projekt mebla narodził się najprawdopodobniej na przełomie XVII i XVIII w. w Anglii.

Bardzo modny w XIX w., występujący niemal we wszystkich formach, najczęściej w stylu biedermeierowskim, ludwikowskim lub eklektycznym. Typowo kobiecy mebel. Stosunkowo drogi i luksusowy, zwłaszcza w połączeniu ze stolikiem do gier lub pisania (model bardzo rzadko spotykany na współczesnym rynku antykwarycznym). Przeznaczony głównie do salonów i pokojów damskich – buduarów (ustawiany pod ścianą lub przy oknie), z możliwością przenoszenia w inne części domu. Dekoracyjny i funkcjonalny. Charakterystycznym elementem niciaka jest ozdobny, uchylny blat  i szuflada (najczęściej jedna lub dwie) z licznymi przegródkami oraz schowkami na przybory do szycia, często też z poduszeczką na igły. Dolna część stolika jest różna w zależności od stylu wykonania: kolumna prosta, graniasta lub w kształcie liry u biedermeiera, rzeźbiona z trójnogiem u Ludwika Filipa, toczona i profilowana z tralkowatymi łączynami w eklektyzmie.

Niciaki wykonywano z różnych szlachetnych gatunków drewna, najczęściej z finezyjnie ułożonym fornirem na blacie. W zależności od czasu i stylu był to palisander, mahoń, orzech, jesion, czereśnia lub brzoza.

Obecnie coraz trudniej znaleźć w pełni oryginalny dziewiętnastowieczny okaz. Z uwagi na delikatną formę i niewielkie rozmiary niciaki najczęściej ulegały zniszczeniom, stąd też zachowało się ich niewiele. Czasem na różnego rodzaju targach staroci widuję wiekowe, choć zazwyczaj niekompletne już egzemplarze, wymagające gruntownej renowacji. Niekiedy są to składaki z elementami dobieranymi od innych mebli np. nogą lub oskrzynią, które na pierwszy rzut oka uchodzą za oryginały. Sporadycznie też stoliki do robótek pojawiają się na aukcjach, osiągając zazwyczaj dość wysoką cenę w porównaniu do innych, większych gabarytowo mebli. W zależności od wieku, stylu i stanu zachowania niciaki wyceniane są od ok 1 tyś. zł wzwyż. Inne spotykane, to już najczęściej stoliki z I poł. XX w., dużo skromniejsze i prostsze w wykonaniu niż te z epoki.

1. niciak w stylu Ludwik Filip z II poł. XIXw., kraj pochodzenia Polska, okleina mahoń piramida, konstrukcja sosna; stan przed renowacją

niciak Ludwik Filip

2. niciak Biedermeier z 1837 r., sygnowany, kraj pochodzenia Dania – Kopenhaga, okleina i drewno mahoń, konstrukcja sosna; oryginalny stan zachowaniaNiciak Biedermeier z 1837 roku

3. niciak w stylu tzw. 'późny Biedermeier’ z I poł. XIXw., kraj pochodzenia Niemcy, drewno jesion; stan po renowacji

4. niciak eklektyczny z pocz. XXw. , kraj pochodzenia Niemcy/Austria?, drewno i okleina orzech, konstrukcja sosna/brzoza; stan po renowacji

5. niciak eklektyczny z koń. XIX w., kraj pochodzenia Niemcy, drewno i okleina orzech, konstrukcja brzoza; stan po renowacji

niciak eklektycznyRead the rest

czytaj dalej...

Od Starożytności po Współczesność, czyli style w meblarstwie

Jedną z pierwszych myśli gdy patrzę na jakiś dawny mebel jest wyłapanie jego cech charakterystycznych i określenie w jakim czasie mógł powstać oraz jakie może być jego pochodzenie. W głowie robię szybki przegląd znanych mi stylów – głównie europejskich – i  na podstawie poszczególnych elementów staram się dopasować mebel do któregoś z nich. Dokładne oględziny mebla pozwalają mi najczęściej już po chwili przypuszczać w jakim okresie został on stworzony. Czasem jednak warto też zajrzeć do fachowej literatury, by upewnić się w swoich osądach.

 

Barok, klasycyzm, eklektyzm… operowanie nazwami stylów i epok nie stanowi większego problemu dla osób, które znają historię sztuki. Dla wielu nie jest to jednak takie oczywiste… Na początek więc mój krótki przegląd historyczny, porządkujący poszczególne epoki i ważniejsze style w sztuce:

Starożytność

– styl grecki

– styl rzymski

Średniowiecze

– styl gotycki

Renesans (XV w./XVI w.)

– styl Henryka II,

– styl Ludwika XIII (manieryzm)

Barok (XVII – XVIII w.)

– styl Ludwika XIV (meble Boulle’a)

– styl Ludwika XV – styl rokoko

– styl Chippendale

Klasycyzm (koniec XVIII w./początek XIX w.)

– styl empire

– styl Ludwika XVI

– styl Happlewhite’a

Biedermeier (początek XIX w./lata 30-te XIX w.)

Historyzm (lata 40-te XIX w./koniec XIX w.)

– styl Ludwika Filipa

– styl eklektyczny

– neobarok

– neogotyk

– neoklasycyzm

– Arts and Crafts (Anglia)

Meble Thoneta

Współczesność (od początku XX w)

– Secesja (Art Nouveau, Jugendstil)

–  Modernizm – Bauhaus

– Art Deco

– Wzornictwo Przemysłowe (lata 50/70-te XXw.)

Zapisz

ZapiszRead the rest

czytaj dalej...