Słowem wstępu – termin intarsja uważany jest za synonim markieterii i określa się nim w literaturze przedmiotu często cały zbiór technik dekorowania mebli, zarówno tych z wykorzystaniem różnobarwnego drewna, jak i z użyciem innych materiałów szlachetnych znanych nam z pojęcia inkrustacji.
Najczęściej jednak przez intarsję rozumie się wykładanie drewna drewnem i przy tej definicji ja również pozostaję.
Intarsja (wł. intarsio – nasadzanie, wykładanie, wykładzina) – to technika zdobnicza polegająca na wykładaniu mebli (lub innych przedmiotów drewnianych) różnymi gatunkami drewna (częściej okleiny niż masywu), różniącymi się ze sobą zabarwieniem, usłojeniem czy fakturą (np hebanem, palisandrem, mahoniem, jaworem itp.) i naklejonymi na powierzchnię drewna lub wpuszczonymi w głąb podłoża, tworzącymi w ten sposób dowolne kompozycje i dekoracyjne wzory i rysunki
Intarsja znana była już w starożytności, z czego bardzo popularna stała się w epoce renesansu i baroku. Jako technika zdobnicza ponownie rozpowszechniona została od II poł. XVI wraz z pojawieniem się piły włosówki umożliwiającej precyzyjne i drobne przycinanie drewnianych ornamentów.
Inkrustacja (łac. incrusto – zdobienie, powlekanie) – to technika zdobnicza polegająca na wykładaniu i łączeniu ze sobą na meblu (lub innym przedmiocie drewnianym) różnych cennych 'niedrzewnych’ materiałów – masy perłowej, brązu, srebra, żyłki mosiężnej, kości słoniowej, szylkretu, kamieni półszlachetnych itd., które mogą być układane na drewnianej powierzchni lub wklejane w jej głąb. Właśnie ta druga metoda, czyli wpuszczanie w podłoże jest w meblarstwie europejskim bardziej znana i częściej identyfikowana z terminem inkrustacja.
Ciekawą odmianą inkrustacji jest certosina, która polega na bardzo bogatym układaniu, naklejaniu i wpuszczaniu w licznie wyciętych w drewnie miejscach, regularnych ornamentów geometrycznych z kości lub masy perłowej (trójkąciki, kwadraty, romby, półksiężyce itp.). Technika ta jest charakterystyczna dla mebli z Dalekiego i Bliskiego Wschodu (arabskich, indyjskich, ale też i włoskich oraz hiszpańskich, które uległy ich wpływom).
Markieteria (fr. marqueterie – mozaika) – to technika zdobnicza polegająca na użyciu dwóch płytek różnych materiałów, o tej samej grubości, nałożonych na siebie i wyciętych w jeden wzór dekoracyjny, a następnie złożonych na meblu w jedną naprzemienną kompozycję. Z tak wykrojonych elementów powstawały zatem dwie różne okładziny – pierwotnie używano do tego dwóch różnych gatunków drewna, by z czasem, za sprawą francuskich nadwornych ebenistów, udoskonalić tę technikę i połączyć ze sobą drewno z materiałem 'niedrzewnym’ jak szylkret i metal (mosiądz, miedź lub cyna).
* zdjęcia z Pracowni Renowacji Mebli MK-ART Małgorzata Kurczyńska, specjalizującej się w konserwacji mebli boullowskich
Technika markieterii (awers/rewers) wykonywana była z:
- hebanu i innych egzotycznych gatunków: orzechu, cedru, palisandu, klonu, drewna amarantowego, ale też i w postaci oklein z róży, cytryny czy mahoniu
- masy perłowej
- szylkretu
- kości słoniowej
- złoceń i metali kolorowych (żyłki mosiężne, srebrne)
- okuć z brązu
Szkołę mistrzów stolarstwa artystycznego (do której należeli hebaniści, markieterzy, złotnicy, brązownicy, snycerze, intarsiści) stworzył Andre-Charles Boulle (1642-1732) – wybitnej klasy francuski ebenista projektujący i wytwarzający meble na dworze królewskim Ludwika XIV i Ludwika XV. A.Ch. Boull udoskonalił technikę zdobniczą polegającą na dekorowaniu mebli bardzo bogatą intarsją, tworząc w ten sposób swoją własną odmianę markieterii zwanej boullowską. Wyróżnia się w niej awers zwany premiere partie – w której tło stanowi szylkret i rewers (o odwrotnym układzie) zwany contre-partie, w którym elementem dominującym jest metal.
Jedna odpowiedź
Witam serdecznie pragnę sprostować .
Intarsja – wykładanie powierzchni drewnianych różnymi materiałami , np. metalem, masą perłową, kością, szylkretem oraz drewnem, najczęściej o odmiennym zabarwieniu , często podbarwianym, podpalanym, dzięk czemu uzyskujemy barwny wzór.
Intarsja znana była w starożytności (w Egipocie ponad 3000 lat temu, w Europie w średniowieczu ok XIIIw. we Włoszech.
Innym rodzajem intarsji jest markieteria , Boulle stosował w drugiej połowie XVIIw. jej tło stanowił szylkret kładziony na drewno barwione na czerwono, do wykładania intarsji Boulle używał miedzi,cyny, srebra i mosiądzu.
Inkrustacja – technika polegająca na wypełnianiu uprzednio wyżłobionych wzorów w powierzchni zdobionego przedmiotu (też drewnianego) różnymi materiałami, np. masa perłowa , szylkret, komienie szlachetne, metal oraz drewno o innym zabarwieniu niż tło.
Sprostowanie za Panią Ireną Swaczyną „Meble naprawa i odnawianie” oraz „Słownik terminologiczny mebli” Izydor Grzeluk
Pozdrawiam
Piotr