„Meble drugiej połowy XIX i początku XX wieku” autorstwa Małgorzaty Kornel-Kraśnej to publikacja towarzysząca wystawie „Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie” prezentowanej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu od 22 październik 2024 do 23 lutego 2025.
Katalog opracowany przez Małgorzatę Korzel-Krasną zawiera szczegółowe opisy oraz zdjęcia mebli, ukazując ich stylistykę, techniki wykonania oraz kontekst historyczny. Część z nich zaprezentowała czasowa wystawa – ponad 200 zabytków, w tym ponad 100 różnych mebli i sprzętów, które można było podziwiać w salach wrocławskiego muzeum.
W książce, która jest obszernym, bardzo bogatym wydaniem, znajdziemy więc nie tylko ogrom wiedzy na temat poszczególnych mebli towarzyszących wystawie „Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie”, ale także opisy stylów, które współistniały i wpływały na siebie w XIX i XX wieku, tworząc unikalne kombinacje w meblarstwie.
- Neoklasycyzm – charakteryzujący się prostymi liniami i eleganckimi formami, często inspirowanymi starożytną Grecją i Rzymem
- Romantyzm – meble w tym stylu często mają bogate zdobienia i nawiązują do natury, z wykorzystaniem organicznych kształtów
- Neogotyk – styl inspirowany gotykiem, z elementami takimi jak ostrołuki i zdobienia przypominające architekturę katedr
- Orientalizm – meble z wpływami kultury orientalnej, często z bogatymi ornamentami i egzotycznymi materiałami
- Secesja – charakteryzująca się organicznymi kształtami i dekoracyjnymi detalami, które czerpią z natury.
Autorka publikacji zwraca szczególną uwagę na charakterystyczne dla wspomnianego okresu cechy stylistyczne, które odzwierciedlały zmiany w estetyce i funkcjonalności mebli, a które związane były z rosnącą industrializacją i zmieniającymi się potrzebami społeczeństwa.
Do wspomnianych charakterystycznych cech zaliczyć możemy:
1. tzw. styl eklektyczny, czyli łączenie elementów różnych stylów, jak neoklasycyzm, romantyzm czy styl ludowy
2. bogate zdobienia, czyli rzeźbione detale, intarsje oraz ornamenty, widoczne na meblach
3. pojawienie się nowych materiałów – wprowadzenie do produkcji mebli materiałów takich jak żelazo i szkło, obok tradycyjnego drewna,
4. funkcje mebli, które projektowane były z myślą o komforcie użytkowania, co objawiało się w ergonomicznych kształtach
5. różnorodność form – występowały zarówno masywne, ozdobne meble, jak i bardziej minimalistyczne, prostsze formy.
Studiując obszerny katalog zawierający liczne zdjęcia i ilustracje pomagające poznać i zrozumieć estetykę mebli wytwarzanych od drugiej połowy XIX wieku, z na szczególną uwagę zasługują wspomniane nowe materiały, które wpłynęły zarówno na design i funkcjonalność, a tym samym na niezwykła popularność produkowanych w XIX wieku sprzętów. Te innowacje przyczyniły się do zmiany estetyki i funkcjonalności mebli, dostosowując je do potrzeb rosnącej klasy średniej oraz zmieniającego się stylu życia
Zaliczyć do nich niewątpliwie możemy między innymi:
-
- żelazo stosowane do tworzenia konstrukcji oraz elementów dekoracyjnych, szczególnie w meblach ogrodowych i przemysłowych.
-
-
szkło wykorzystywane w oknach mebli, takich jak witryny, serwantki, biblioteczki czy stoły, co pozwoliło na lepszą ekspozycję przedmiotów.
-
-
-
sprężyny tapicerskie oferujące większy komfort i wygodę wszelkiego rodzaju siedzisk – kanap, sof, foteli, krzeseł, leżanek itp.
-
-
-
formowanie drewna, czyli techniki gięcie drewna pozwalały na tworzenie bardziej skomplikowanych a zarazem powtarzalnych kształtów
-
Choć wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu była wystawą czasową i nie można jej już niestety obejrzeć, to niewątpliwa dobrem jaki po niej pozostał jest polecana przeze mnie książka – katalog towarzysząca tej niewątpliwie cennej wystawie. Publikacja osadza meble w szerszym kontekście kulturowym i społecznym, co pozwala lepiej zrozumieć jak zmieniały się preferencje i potrzeby użytkowników, a co za tym idzie całe szeroko pojęte rzemiosło. Podsumowując – jest ona bogatym źródłem wiedzy na temat meblarstwa drugiej połowy XIX i początku XX wieku. Dostarcza nie tylko szczegółowych informacji na temat stylów, technik oraz materiałów używanych w tym okresie, ale także jest nieocenionym źródłem informacji o autentyczności i wartości mebli, które w tamtym czasie powstały.
Książka dostępna jest w muzealnej stacjonarnej księgarni oraz na stronie internetowej muzeum
