Jak uczyć się rozpoznawać poszczególne style w meblarstwie…? A na przykład przy pomocy identyfikacji detali i dekoracji mebla. To bardzo pomaga. Bo każdy styl rządził się swoimi prawami i typowymi dla danego okresu dekoracjami i ornamentami połączonymi z nową lub 'zrewolucjonizowaną’ budową mebla. Ale, co według mnie najważniejsze, też i z jego konkretną funkcją.

Przyznaję, że ja meble najczęściej identyfikuję po kształcie nóg i detalach właśnie plus po gatunku drewna, który często był przypisany i charakterystyczny dla tej a nie innej 'epoki’.

Przykładowe płyciny drzwi (od nieistniejącej już niestety pensjonarki) noszą typowe cechy dla popularnie zwanego 'eklektyzmu’ niemieckiego, a precyzyjniej dla tzw. epoki kajzerowskiej obowiązującej w Niemczech w latach 1871-1914
Meble niemieckie z tego okresu wzorowane były najcześciej na meblach z epoki renesansu, stąd też  – nazywane zamiennie neorenesansowymi – mają widoczne bogate zdobieni typowe dla tego stylu: kanele, kolumny, rozetki, galeryjki, pilastry, różnego rodzaju sterczyny czy muszlowe & cekinowe ornamenty w zwieńczeniach.

Niemieckie 'eklektyki’, w odróżnieniu od jasnych biedermeierów czy mahoniowych ludwików, wykańczane były przeważnie w kolorach ciemniejszego brązu – miały budzić mieszczański podziw i respekt. Charakterystyczne dla tego meblarstwa drewno to lity dąb i orzech oraz sosna fornirowana/oklejana wzorzystym orzechem.
Moje płyciny udekorowane są charakterystycznym rzeźbionym reliefem i prostokątnym rautem, potocznie nazywanym kamieniem, diamentem lub kopertą, typowym dla mebli z końca XIXw.

Ale po kolei… na początek wyjaśnienie terminu aplikacje.

Aplikacje – tak najczęściej określa się dekoracyjne elementy wykonane oddzielnie i przymocowane do powierzchni mebla. Ornamentów i zdobień, tak jak i stylów, jest całkiem sporo: rozeta, girlanda, palmeta, arkatura, akant, trójliść, szewron, rocaille… Najbardziej przykuwające wzrok bywają jednak te noszące cechy ludzi i zwierząt, czyli opisany poniżej maszkaron, putto, gryf, kariatyda i herma. Wszystkie je spotkamy na meblach produkowanych do końca XIXw. (zwłaszcza na tych z okresu historyzmu) oraz na XX-wiecznych kopiach mebli stylowych (zwłaszcza produkcji holenderskiej i francuskiej). Oryginalne, wiekowe dekoracje rzeźbiarskie  i cała dawna snycerka tworzona do początku XIXw., będą bezapelacyjnie ładniejsze, realniejsze i zdecydowanie szczegółowiej dopracowane (głęboko kanelowane i misternie rzeźbione), niż współczesne ozdoby wyrabiane maszynowe, w tym te z końca XIXw. i pierwszej połowy XX, którym często brak powściągliwości oraz artystycznego kunsztu i które charakteryzuje już ryte i bardzo płytkie zdobienie, bez dbałości o szczegóły i detale.

*

MASZKARON lub MASKARON lub maska (od fran. mascaron), wł. mascherone) –  to motyw dekoracyjny w formie stylizowanej głowy/twarzy/maski ludzkiej lub półzwierzęcej, o zdeformowanych groteskowo rysach i często fantastycznej fryzurze oraz wyłupiastych przerysowanych oczach np. sfinksy-lwy z głową ludzką, byki z brodatymi głowami ludzkimi czy stworzenia diabła. Maszkarony stosowano najczęściej na drzwiczkach mebli, frontach szuflad, głowicach kolumn, konsolach, nogach i podporach, głównie w stylu gotyckim, renesansowym, manieryzmie i baroku (w fontannach np. maszkaron stanowi zwykle ujście wody). Były dołączone do mebla lub w nim bezpośrednio rzeźbione. Na dobre w meblarstwie zadomowiły się od XVI wieku.

GRYF (od łac. gryphus) – twór fantastyczny/bajeczny z korpusem lwa a skrzydłami i głową drapieżnego ptaka, najczęściej orła. Jako motyw dekoracyjny występował w starożytnej sztuce greckiej i rzymskiej, a także w okresie nowożytnym w dekoracjach architektonicznych, malarskich i rzeźbiarskich oraz rzemiośle artystycznym. W meblach stanowi zazwyczaj formę ozdobnej podpory.

*

HERMA (od starożytnych greckich, ulicznych pomników z głową Hermesa) – zazwyczaj przyścienny krótki i zwężający się ku dołowi pilaster/filar, zwieńczony ludzką głową lub popiersiem (najczęsciej kobiecą), występujący w meblach skrzyniowych typu szafy, kredensy, sekretery. Obok kariatydy, drugi najczęsciej wykorzystywany motyw dekoracyjny w meblach w stylu empire.

*

KARIATYDA – antyczna figura kobieca pełniąca funkcję podpory, występująca najczęściej w podłokietnikach foteli czy głowicy kolumny lub pilastra np. jako boczny fragment drzwi.  Charakterystyczna dla mebli rokokowych i klasycystycznych oraz dla całego stylu empire, który silnie naśladował sztukę starożytną .

*

PUTTO (od wł.chłopczyk) – motyw dekoracyjny pod postacią małego, nagiego chłopca, czasem uskrzydlonego (nawiązującego do Erosa). Zamiennie określany jest najczęściej aniołkiem lub amorkiem.