SKRZYNIA – mebel o starożytnym rodowodzie, będący pierwowzorem mebli o konstrukcji skrzyniowej takich jak szafa, kredens, komoda, kabinet itp., występujący we wszystkich stylach i epokach. Skrzynia zbudowana jest w formie prostopadłościanu (przeważnie z ciosanych desek), wsparta na drewnianych nogach (płozowych, deskowych, konsolowych lub kulistych), z uchylnym, płaskim wiekiem. Używana była do przechowywania odzieży, bielizny pościelowej i tkanin, a także do składowania wiana, czyli posagu panny młodej, stąd też powszechnie nazywana jest skrzynią posagową. Z racji płaskiego wieka pełniła też często funkcję ławy i siedziska. Aż do początku XVIIIw. była jeden z najważniejszych sprzętów domowych. Pochodną skrzyni jest walizka.

Skrzynie możemy podzielić na trzy rodzaje:

• rzeźbione tzw. sarkofagowe, zdobione często aplikacjami, intarsjami czy inkrustacjami
• malowane – ludowe, wykonywane najczęściej z sosnowych desek
• klasyczne i proste w formie, bez żadnych ozdób, snycerki czy wyobleń.

W Polsce produkcja skrzyń ludowych osiągnęła szczytowy rozwój w XIXw., kiedy to poszczególne rejony kraju dążyły do wytworzenia własnego, charakterystycznego egzemplarza. Największe i najbardziej znane pracownie stolarskie były w Małopolsce, na Mazowszu, Lubelszczyźnie i Rzeszowszczyźnie.

KUFER – typ skrzyni zwężającej się ku dołowi,  z uchylnym, wypukłym wiekiem, często wspartej na drewnianych konsolowych, nogach (rzadziej w kształcie kół), opasanej żelaznymi, taśmowymi okuciami z szyldem, dużym zamkiem* lub skoblem do założenia kłódki oraz antabowymi uchwytami na bokach. Drewno zdabiano też czasem datą, rodzinnym herbem lub inicjałami właściciela. Kufer, przeznaczony do przechowywania bielizny, dokumentów, żywności czy kosztowności, najczęściej służył w podróży, stąd też był meblem zawsze przystosowanym do przenoszenia. Do ich wyrobu używano najczęściej drewna dębowego i sosnowego**. W meblarstwie ludowym malowano je często farbami pokostowymi lub ozdabiano mazerunkiem.

*kufry do przechowywania kosztowności były zazwyczaj uzbrojone w solidne i skomplikowane zamki;

**pierwsze kufry europejskie były robione z wydrążonych pni drzew, dopiero w XIIIw. nauczono się robić je z desek zbitych gwoździami

… Read the rest