Kategoria: Style i epoki

„Meble drugiej połowy XIX i początku XX wieku” książka autorstwa Małgorzaty Korżel-Kraśnej

„Meble drugiej połowy XIX i początku XX wieku” autorstwa Małgorzaty Korżel-Kraśnej to publikacja towarzysząca wystawie „Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie” prezentowanej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu od 22 październik 2024 do 23 lutego 2025.

Katalog opracowany przez Małgorzatę Korżel-Kraśną zawiera szczegółowe opisy oraz zdjęcia mebli, ukazując ich stylistykę, techniki wykonania oraz kontekst historyczny. Część z nich zaprezentowała czasowa wystawa – ponad 200 zabytków, w tym ponad 100 różnych mebli i sprzętów, które można było podziwiać w salach wrocławskiego muzeum.

W książce, która jest obszernym, bardzo bogatym wydaniem, znajdziemy więc nie tylko ogrom wiedzy na temat poszczególnych mebli towarzyszących wystawie „Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie”, ale także opisy stylów, które współistniały i wpływały na siebie w XIX i XX wieku, tworząc unikalne kombinacje w meblarstwie.

  • Neoklasycyzm – charakteryzujący się prostymi liniami i eleganckimi formami, często inspirowanymi starożytną Grecją i Rzymem
  • Romantyzm – meble w tym stylu często mają bogate zdobienia i nawiązują do natury, z wykorzystaniem organicznych kształtów
  • Neogotyk – styl inspirowany gotykiem, z elementami takimi jak ostrołuki i zdobienia przypominające architekturę katedr
  • Orientalizm – meble z wpływami kultury orientalnej, często z bogatymi ornamentami i egzotycznymi materiałami
  • Secesja – charakteryzująca się organicznymi kształtami i dekoracyjnymi detalami, które czerpią z natury.

Autorka publikacji zwraca szczególną uwagę na charakterystyczne dla wspomnianego okresu cechy stylistyczne, które odzwierciedlały zmiany w estetyce i funkcjonalności mebli, a które związane były z rosnącą industrializacją i zmieniającymi się potrzebami społeczeństwa.

Read the rest
czytaj dalej...

Etykiety na meblach giętych (cz.3)

„Niezwykle uproszczone, choć niezmiennie nowoczesne, w całości niemalże rozbieralne, mocno funkcjonalne, uniwersalne i estetyczne, a do tego stosunkowo tanie…” tak mniej więcej brzmiała reklama mebli giętych pod koniec XIX wieku, która przez Braci Thonet podparta została jeszcze, wydanym w 1888r., pierwszym oficjalnym katalogiem meblowym z numerycznie uporządkowanymi modelami. Kiedy jednak 10 grudnia 1869 roku wiedeńska firma straciła patent na wytwarzanie mebli z giętej buczyny, liczna już w tym czasie konkurencja rozwinęła skrzydła a produkcja sprzętów w ‚tym stylu’ nabrała niebywałego tempa…
W zależności od producenta sygnatury na meblach występowały pojedynczo lub zbiorowo. Dla przykładu na wyrobach mniejszych wytwórców mebli giętych odnajdziemy najczęściej pojedyncze etykiety (umieszczone przeważnie na spodniej części siedziska lub wewnętrznej stronie blatu stolika czy szafki). Meble z fabryk Thonet, Mundas, Kohn czy naszego rodzimego Wojciechowa były sygnowane zarówno papierową etykietą (a w późniejszych latach produkcji zamiennie metalową blaszką), jak i wypalanymi/wytłaczanymi stemplami, często jeszcze z dodatkową papierową wklejką dotyczącą jakości drewna czy praw patentowych.
Read the rest
czytaj dalej...

Meble gięte i ich etykiety (cz.2)

Wiek XIX był niewątpliwie czasem wielkich przemian – pojawianie się maszyn, fabrycznej produkcji i masowej migracji ludzi do miast miało ogromny wpływ na rozwój i historię meblarstwa. Na zachodzące zmiany i tym samym społeczne potrzeby wytwarzania mebli prostych, lekkich, tanich, ale funkcjonalnych i estetycznych, czyli dostępnych dla każdego, idealnie odpowiedział Michael Thonet (a wraz za nim cała rodzina producentów mebli z giętej buczyny). Mówi się, że M.Thonet produkował meble prawdziwie demokratyczne, o szerokim zastosowaniu i uniwersalnej, ponadczasowej formie. Do tego szalenie nowoczesne, których fenomen nie gaśnie do dnia dzisiejszego a ich produkcja, mimo trudnych wojennych lat, trwa w najlepsze. Można lubić lub nie meble z giętego drewna, ale przyznać trzeba, że XIX-wieczna idea Thoeta jest wciąż aktualna i doskonale odnajduje się we wnętrzarzach XXI wieku.

Kiedy młody Michael Thonet ok 1830 roku rozpoczynał na poważnie swoje eksperymenty nad meblami do siedzenia z warstwowo klejonych pasków forniru, a z czasem z bukowych prętów (co pozwoliło mu rozwinąć masową produkcję i ok 1871 roku posiadać już składy mebli w całej niemal Europie), myślę, że nie spodziewał się, że w XXI wieku dalej będziemy zachwycać się jego wyrobami. A może jednak taki właśnie miał plan, by fenomen mebli giętych nigdy nie wygasł? Ja się na pewno w niego wpisuję. I niemal zawsze zaczynam oglądanie krzesła obracając je do góry nogami w poszukiwaniu charakterystycznej czarno-białej etykiety, która pozwoli mi zidentyfikować zakład stolarski, który go wyprodukował. Tyczy się to z resztą nie tylko całego asortymentu mebli giętych, które na masową skalę były już oznaczane i katalogowane, ale i pozostałych wyrobów które spotykam w swojej pracy. Warto więc dobrze obejrzeć mebel. Fragmentarycznie czasem zachowane, ale odkryte przez nas resztki etykiety ukryte pod warstwą kurzu, brudu czy starych wtórnych powłok potrafią sprawić miłą niespodziankę i niejednokrotnie opowiedzieć piękną historię mebla.

Read the rest

czytaj dalej...

Secesja: salon & buduar (Muzeum Mazowieckie)

Muzeum Secesji w Płocku jest bez wątpienia najlepszym i jak dotąd jedynym miejscem w Polsce, gdzie idealnie zaaranżowano wnętrza tworząc iluzję mieszkań w duchu fin de siecle’u (końca wieku).

Piec Secesyjny

Była już secesyjna sypialnia i secesyjny pokój stołowy, czas na dalsze wnętrza płockiego Muzeum. Z bogato urządzonej jadalni przechodzimy do salonu i damskiego buduaru. Bez wątpienia zachwyca mnie tu wszystko…

Spacerując pomiędzy stylowymi meblami można poczuć ducha tamtych czasów, przenieść się do świata belle epoque z przełomu XIX i XX wieku. Wszystko w Muzeum jest doskonale dobrane i zaaranżowane – od kwiatów w żardinierze, po witrażowe lampy, stylowe ramki ze zdjęciami, piękne tkaniny i kunsztownie wykonane, wiekowe meble, budzące mój największy zachwyt.  Zdecydowanie ekspozycję płockiego Muzeum należy obejrzeć 'na żywo’, żadne zdjęcia i opisy nie oddadzą w pełni secesyjnego klimatu tego wyjątkowego miejsca.… Read the rest

czytaj dalej...

Polska powojenna sztuka użytkowa

Moda na powojenne wzornictwo rozwija się w szalonym tempie. Tak jak jeszcze parę lat temu królowało Art Deco, Secesja czy tzw 'styl rustykalny’ (meble surowe, bielone, malowane), tak teraz sztuka przemysłowa z II poł. XXw. wzbudza coraz większe zainteresowanie a ikony polskiego designu przeżywają swój renesans. 

Nie ma obecnie czasopisma wnętrzarskiego, które nie prezentowałoby designerskich przedmiotów, kultowych mebli czy wnętrz w stylu powojennego modernizmu. A jeszcze do niedawna sprzęty codziennego użytku z lat 50-tych, 60-tych czy 70-tych XXw. kojarzyły się nam z masową, tandetną i nijaką produkcją segmentów czy meblościanek na wysoki połysk. Z pewnością nie z dobrym stylem. Dziś, głównie dzięki modzie na skandynawski modernizm (trwającej od wielu już lat), także polskie sprzęty z epoki socrealizmu (które trafiały zazwyczaj do piwnicy, na działkę lub zwyczajnie na śmietnik) powróciły do łask i ożyły na nowo. Okazały się bowiem idealne jako designerski gadżet do nowocześnie urządzanych mieszkań i apartamentów. Dotyczy to zarówno mebli, tkanin, ceramiki czy szkła. Zaczęliśmy doceniać estetykę przedmiotów użytkowych a tym samym historię polskiego powojennego designu. Polscy projektanci w niczym bowiem nie ustępowali swoim kolegom z Zachodu a rodzime wzornictwo, przez dziesięciolecia niedoceniane przez architektów, okazało się na nowo praktyczne, proporcjonalne, z nowoczesną formą. Potwierdziła to niezwykła wystawa zorganizowana w Muzeum Narodowym w Warszawie w 2011r. pt. Chcemy być nowocześni. Polski design 1955-1968 ukazująca sztukę i architekturę wnętrz z okresu PRL-u. Udowodniła jak nowoczesny był polski design pół wieku temu, potwierdzając tym samym obecne zainteresowanie młodych pokoleń. Projektowe egzemplarze mebli były też prezentowane na ubiegłorocznych Warszawskich Targach Sztuki, później  z powodzeniem sprzedawane w galeriach i desach oraz na aukcjach sztuki do których dostęp miały jeszcze do niedawna tylko klasyczne i wiekowe antyki.

biurko z lat 50-tych XXw. (z WArszawskich Targów Sztuki 2012) fotel kubełkowy na drewnianych nogach, lata 50/60-te XXw. (po renowacji)Read the rest

czytaj dalej...

Styl Ludwik Filip

’Ludwiki’ – nazywane od imion panujących we Francji królów – to potoczne określenie stylów we wnętrzach i meblach od baroku po romantyzm (XVI w.-XIX w.). Często określane są stylami królewskimi lub pałacowymi. Mamy więc w sztuce trzech Ludwików i jednego Filipa: bardzo okazałego i wytwornego Ludwika XIV (wczesny barok), dekoracyjnego i subtelnego Ludwika XV (późny barok), prostego i lekkiego Ludwika XVI (klasycyzm) oraz eklektycznego Ludwika Filipa (romantyzm).

P1000836-001

Styl Ludwika Filipa powrócił do rokoka, stąd też zamiennie określany jest stylem neorokokowym. Zaliczany jest do XIX-wiecznego historyzmu, czyli okresu w którym nawiązywano do dawnych epok. Nie jest więc sam w sobie nowym kierunkiem w sztuce, bo nie wprowadził nic innowacyjnego a jedynie odnowił stare i znane formy oraz wzorce.

Read the rest

czytaj dalej...

Secesja: pokój stołowy (Muzeum Mazowieckie)

Ciąg dalszy spaceru po płockim Muzeum

Pokój stołowy. Okazałe i wspaniałe wnętrze, bogactwo mebli i dekoracji, ale przede wszystkim piękna zastawa stołowa z epoki: porcelana, sztućce, szkło i patery. Zachwycająca szlachetność oryginalnych przedmiotów i sprzętów wypełniających wnętrze pozwala nam odkryć tajemniczy i dekadencki secesyjny świat;)… Read the rest

czytaj dalej...

Secesja: sypialnia (Muzeum Mazowieckie)

Fenomen muzeum w Płocku to przede wszystkim bezpośredni kontakt z architekturą wnętrz przełomu XIX i XXw.. Rewelacyjnie zaaranżowane sale ekspozycyjne, po których możemy poruszać się niemal tak swobodnie jak miedzy domowymi pokojami, doskonale odzwierciedlają wystrój mieszczańskich wnętrz z okresu Secesji i Młodej Polski.

Zachwyt zwiedzających z pewnością wzbudza sypialnia, zaprezentowana w dwóch różnych odsłonach. Dla miłośników Secesji bezcenny przykład harmonii tego stylu. Poniżej dwa teksty o tej części domu.… Read the rest

czytaj dalej...

Polskie krzesła Polish Bentwood Furniture Industry Kraków

Para giętych, niedużych w formie krzeseł z fabryki w Krakowie, wykonanych najprawdopodobniej pod koniec (lub w połowie) lat 30-tych XXw. Na ten bowiem okres datuje się działalność tej firmy. W tym czasie istaniało tak wiele fabryk i zakładów produkujących meble wzorowane na modelach Thoneta, że nie sposób prześledzić historie każdej z nich, zwłaszcza, że wiele dokumentacji niestety nie przetrwało czasów wojennych (i powojennych).

Ciekawostką jest zachowana w oryginalnym stanie fabryczna sygnatura – naklejona na spodniej stronie siedziska etykieta z napisem Polish Bentwood Furniture Industry Kraków oraz wybity na ramie podpis Made in Poland, jak to w wielu meblach giętych przeważnie stosowano. Mimo usilnych poszukiwań niestety nie udaje mi się cały czas trafić na więcej informacje o tej polskiej manufakturze, poza tym, że nie kontynowała produkcji po II wojnie światowej.. Wiadomości jest jak na lekarstwo, choć krzesła tak właśnie sygnowane raz po raz spotykam.

Read the rest

czytaj dalej...

Krzesła Halabala

Model H-214 projektu J.Halabala z lat 1930-1935, łączący estetykę z wygodą, może być doskonale wykorzystywany zarówno we wnętrzu nowoczesnym, jak i tradycyjnym.

Krzesło Halabala po renowacji

Krzesło Halabala po pełnej renowacji stolarskiej i tapicerskiej

Opływowa, półokrągła forma połączona z szerokim oparciem i siedziskiem, zapewnia doskonały komfort siedzenia. Umożliwia też swobodne przysuwanie krzeseł do stołu – przy okrągłym lub owalnym blacie praktycznie całkowicie znika tworząc wokół ramy stołu drugie koło (w małym pomieszczeniu unikniemy dzięki temu piętrzenia i zastawiania miejsca ciężkimi krzesłami).

Konstrukcja krzeseł:

  • drewno bukowe (nogi) w stanie naturalnym lub barwione, okleina orzechowa lub mahoniowa (oparcie), całość perfekcyjnie wypolerowana na wysoki połysk;
  • z przodu proste, stożkowe nogi, z tyłu profilowane w kształcie szabli, łączące się z giętym, półkolistym oparciem; całość klejona i skręcana od wewnątrz siedziska na śruby;
  • na siedzisku klasyczne sprężyny i wypełnienie z włosia oraz trawy morskiej (z których zrezygnowano już np. przy projektach mebli bauhaus).

komplet krzeseł Halabala

komplet czterech krzeseł tzw. łopat

krzesło Halabala cd.

krzesło Halabala w oryginalnym stanie zachowania (okeina orzech, drewno buczyna_Read the rest

czytaj dalej...